W GRUPIE SIŁA, BO RAZEM WARTO BYŁO WARTĘ POSPRZĄTAĆ

8 i 9 września w Poznaniu w ramach 29. edycji Akcji Sprzątanie świata – Polska odbyła się akcja specjalna WARTA warta posprzątania, w czasie której blisko 800 osób zebrało z Warty i jej brzegów niemal 2 tony odpadów, co jest wynikiem iście imponującym. Wydarzenie zorganizowaliśmy we współpracy z Urzędem Miasta Poznania, poznańskim Zakładem Zagospodarowania Odpadów, Wodami Polskimi w Poznaniu, Poznańskim Centrum Dziedzictwa oraz firmą LIDL Polska realizującą międzynarodową strategię REset Plastic. Akcja „WARTA warta posprzątania” stanowi namacalny dowód na to, że różne sektory w Polsce nie tylko chcą, ale i potrafią razem działać, by osiągać wręcz nieprawdopodobne efekty.

Dlaczego Warta?

Fundacja Nasza Ziemia organizuje akcje sprzątania w wielu punktach w Polsce – są to zarówno miejsca piękne z natury, gdzie Polacy chętnie spędzają swój wolny czas – lasy, parki, plaże, brzegi rzek i jezior, a także miejsca zapomniane i nieuczęszczane. Wszędzie tam można znaleźć śmieci, które pozostawia po sobie człowiek. O ile śmieci porzucone w lesie czy na łące widać, o tyle trudniej jest z odpadami, które zostały wyrzucone do wody – stają się tam niewidoczne, a tym samym szanse na to, że ktoś je znajdzie i usunie, są niewielkie. W ten sposób takie odpady przez długie lata zatruwają wodę, stanowiąc zagrożenie dla siedlisk roślin i zwierząt, a także dla człowieka. W tym roku, po przeprowadzonej wizji lokalnej, wspólnie z partnerem wydarzenia Firmą LIDL zdecydowaliśmy o wytypowaniu Warty w Poznaniu jako miejsca do sprzątania. Nasz wybór wynikał z kilku kwestii. Po pierwsze jest to trzecia pod względem wielkości rzeka w Polsce, w wielu miejscach nieuregulowana, co stanowi o jej wyjątkowym uroku. Jest ona jednocześnie miejscem spotkań i wypoczynku mieszkańców, a sam Poznań jest miastem, któremu jest bliska idea Akcji Sprzątanie świata – Polska. Wspólnie uznaliśmy, że Warta jest warta posprzątania i aby zrobić to dobrze, wybraliśmy dwa dni na sprzątanie – 8 i 9 września oraz wytypowaliśmy 3 punkty, w których miały stanąć nasze Kwatery Główne – przy Parku Szelągowskim, pod Mostem Lecha oraz przy Bramie Poznania.

Mamy miejsce i co dalej?

Wybór lokalizacji sprzątania był pierwszym etapem naszych działań i stanowił początek intensywnych ustaleń i działań całego zespołu. Każda akcja sprzątania wymaga odpowiedniego przygotowania, przemyślenia sekwencji wydarzeń, ustalenia scenariusza, obmyślenia strategii działania, począwszy od wyboru lokalizacji kwatery głównej, ustalenia właścicieli terenów objętych sprzątaniem, uzyskania od nich zgody na działanie, podjęcia rozmów w sprawie partnerstwa z przedstawicielami lokalnych władz, zorganizowanie odbioru odpadów, zaproszenie uczestników, zorganizowanie cateringu, opieki medycznej, sanitariatów, po przeprowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnej. Zawsze zależy nam na tym, by zadbać o każdy szczegół wydarzenia, bo wiemy, jak istotne znaczenie ma zadowolenie uczestników oraz partnerów akcji – z jednej strony z większym zapałem wszyscy przystępują do sprzątania i udaje się uwolnić naturę z wielu zalegających śmieci, z drugiej – pozytywne doświadczenia z takiego wydarzenia każdy zabiera ze sobą do domu i wieść o Akcji Sprzątanie świata niesie się dalej. Musimy przyznać, że byliśmy zaskoczeni, z jak wielką życzliwością i pozytywnym odbiorem spotykaliśmy się przy organizacji tej imprezy. Praktycznie, gdzie byśmy nie zapukali, tam na hasło „Akcja Sprzątanie świata-Polska” otwierały się szeroko drzwi i serca. Było nam niezwykle miło współpracować z Urzędem Miasta Poznania, ZZO, poznańskim Ichotem czy przedstawicielami Wód Polskich. Wszyscy wyrażali swoje poparcie dla naszych działań, promujących wśród mieszkańców ideę nieśmiecenia w naturze.

Kiedy ruszyły zapisy na akcję, okazało się, jak wiele placówek oświatowych było zainteresowanych udziałem w niej. W przeciągu krótkiego czasu zgłosiło się do nas 12 szkół. Były to nie tylko szkoły z Poznania, ale także z okolicznych miejscowości, jak choćby Szkoła Podstawowa im. Astrid Lindgren z Dąbrowy, której wychowankowie tłumnie przybyli na wydarzenie. Po dziesiątkach telefonów, maili, rozmów, w końcu udało się wszystko dopiąć na ostatni guzik, spakować samochód i wyruszyliśmy w trasę z nadzieją na słońce, a przynajmniej na brak deszczu, który nie sprzyja sprzątaniu w terenie. Jeszcze tego samego dnia pojawiliśmy się w poznańskiej stacji telewizyjnej WTK, aby na żywo opowiedzieć mieszkańcom Poznania o planowanej akcji.

8 września – sprzątanie przy Parku Szelągowskim oraz Moście Lecha

Pogoda okazała się łaskawa. Poranek powitał wszystkich nieśmiałymi promykami słońca wychylającymi się zza chmur, których wraz z upływem dnia było coraz mniej, co było zjawiskiem odwrotnie proporcjonalnym do ilości śmieci pojawiających się w Mobilnych Kwaterach Akcji. Tego dnia Mobilne Kwatery stanęły na plaży miejskiej przy Parku Szelągowskim oraz tuż pod Mostem Lecha. Przygotowania rozpoczęły się z samego rana. W obu punktach stanęły stoiska Fundacji z Niezbędnikami Wolontariusza Naszej Ziemi, czyli akcesoriami potrzebnymi do sprzątania, ścianki i bowflagi Fundacji, a także strefa relaksu firmy LIDL. Szczególnie intensywne prace trwały przy Parku Szelągowskim, gdzie spodziewano się najmłodszych uczestników sprzątania i dodatkowo przewidziano dla nich stoisko edukacyjne Zakładu Zagospodarowania Odpadów i Urzędu Miasta w Poznaniu – dwa urzędy wspólnie działały pod „jednym dachem”, by zorganizować maluchom warsztaty o tematyce ekologicznej. W obu punktach nad bezpieczeństwem uczestników czuwał zespół ratowników. Wyznaczyliśmy punkty zbiórki odpadów, podzieliliśmy się zadaniami i oczekiwaliśmy na najważniejsze osoby tego dnia – uczestników.

O wyznaczonych godzinach zaczęły przybywać zgłoszone uprzednio grupy – uczniowie szkół podstawowych, technikum, liceum, sportowcy z klubu Warta Poznań, mieszkańcy Poznania, a także lokalni blogerzy. W każdym z punktów stawiło się po około 300 osób – przede wszystkim dzieci i młodzieży pełnych zapału i pozytywnej energii. Powitaliśmy wszystkich, opowiadając o idei Akcji Sprzątania świata, o jej początkach, a także o haśle tegorocznej edycji „Wszystkie śmieci są nasze”. Ważnym elementem było szkolenie z zasad bezpieczeństwa w czasie sprzątania.  Po podzieleniu szkół na mniejsze grupy i zaopatrzeniu każdego w sprzęt niezbędny do sprzątania, uczestnicy zgodnie z udzielonymi koordynatami wyruszyli na poszukiwanie śmieci. Śmieci zbieraliśmy z podziałem na 3 frakcje – szkło, plastik i odpady zmieszane. Nie zbieraliśmy oddzielnie papieru, który znajdywany w terenie zwykle nie nadaje się do recyklingu

Na pierwszy rzut oka wybrzeże Warty wydawało się czyste, co okazało się jednak złudzeniem, ponieważ z każdą kolejną godziną śmieci przybywało. Dzieci z dumą i radością przynosiły kolejne worki pełne śmieci, wśród których przeważały szklane i plastikowe butelki oraz zużyte opakowania po żywności. Jednocześnie zespół Wód Polskich i wolontariuszy z firmy LIDL Polska wyławiał na łódce odpady zalegające w Warcie. W tym samym czasie ekipa z Zakładu Zagospodarowania Odpadów przemierzała trasę wzdłuż Wartostrady, zbierając po drodze worki ze śmieciami i przewożąc je do Kwatery Głównej przy Moście Lecha, gdzie miały później zostać odebrane przez ZZO i zważone.Do dyspozycji uczestników sprzątania były strefy relaksu, w których można było odpocząć, przekąsić małe co nieco, zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie z flagą sztabową Akcji Sprzątanie świata – Polska, a także wziąć udział w mini konkursach o tematyce ekologicznej i wygrać upominki ufundowane przez firmę Lidl. Urząd Miasta z kolei zachęcał młodzież do zbierania kapsli do papierowych tytek, które później można było wymienić na atrakcyjne nagrody – głośniki bezprzewodowe, bluzy, słuchawki. Jednym słowem – na każdego czekało coś miłego. Dla szkół przygotowane były również certyfikaty uczestnictwa w akcji. W obydwu lokalizacjach pojawiła się ekipa TVP3 Poznań oraz WTK, nagrywając relację z obydwu miejsc wydarzenia. Patrząc na dzieci – tak bardzo szczęśliwe, otwarte, uśmiechnięte i zaangażowane, czuliśmy, że to wszystko ma sens, że to właśnie w młodym pokoleniu drzemie ogromna siła i moc zmieniania świata.  Tego dnia nad brzegami Warty udało się nam zebrać aż 1080 kg śmieci. Kiedy wydarzenie dobiegło końca, poskładaliśmy sprzęt i zrobiliśmy tego dnia ostatnie pamiątkowe zdjęcie ukazujące stos worków ze śmieciami, wśród których można było dostrzec wózek na zakupy, opony, a nawet… lodówkę. W takich chwilach zastanawiamy się, dlaczego ktoś ma na tyle siły i samozaparcia, by przenieść i porzucić w naturze tak ciężkie przedmioty, zamiast po prostu zadbać o to, by trafiły one do punktu selektywnej zbiórki odpadów.  To był dobry dzień. Zmęczeni, ale zadowoleni wróciliśmy do hotelu, by podzielić się wrażeniami z akcji w social mediach i zebrać siły na kolejne sprzątanie. Wieczorem zaczął padać deszcz.

9 września sprzątanie przy Bramie Poznania

Wraz z kolejnym świtem minęła nocna ulewa i Poznań znów powitał nas słońcem. Tego dnia nasza Kwatera Główna stanęła tuż obok amfiteatru Poznańskiego Centrum Dziedzictwa. Kiedy zajechaliśmy pod Bramę Poznania, naszym oczom ukazał się przepiękny widok – rzeka cicho szemrząca wokół gęstwiny szuwar, rodzina kaczek z zapałem przemierzająca brzegi w poszukiwaniu jedzenia, od czasu do czasu mijali nas pojedynczy rowerzyści. Świat wydawał się jeszcze uśpiony, a my zwarci i gotowi rozpoczęliśmy rozstawianie naszej kwatery. W tym dniu połączyliśmy nasze siły, które dzień wcześniej rozłożone były na dwa punkty. Obok namiotu Fundacji z jednej strony stanęła strefa relaksu LIDLA, z drugiej – stoiska edukacyjne ZZO i Urzędu Miasta, tworzące Kwaterę Główną Akcji w barwach zielono-niebieskich. I tak jak poprzedniego dnia – zgodnie z harmonogramem pojawiły się zarejestrowane uprzednio grupy – ponad 200 osób. Przebieg wydarzenia był analogiczny do dnia poprzedniego. Uczestnicy zostali powitani przez nasz zespół, dowiedzieli się, na czym polega akcja oraz jak sprzątać w bezpieczny sposób. Następnie zaopatrzeni w Niezbędniki Wolontariusza Naszej Ziemi ruszyli w obydwu kierunkach, by posprzątać brzegi rzeki od Mostu Królowej Jadwigi do Mostu Lecha. Grupa na łódkach ponownie popłynęła w poszukiwaniu utopionych odpadów, a w międzyczasie ekipa ZZO monitorowała trasę spacerową, zbierając pozostawione przy drodze worki ze śmieciami i zwożąc je do Kwatery Głównej. Tam miały one zostać zważone przez zespół Fundacji. Tego dnia zaobserwowaliśmy, że do akcji, oprócz wcześniej zapisanych grup, dołączali się spontanicznie przypadkowi mieszkańcy Poznania, którzy tego dnia wybrali się na spacer wzdłuż bulwarów. Kiedy zbliżała się godzina zakończenia akcji, w naszej Kwaterze zebrała się pokaźna ilość worków ze śmieciami. Tym razem wśród nich znalazły się wyjątkowe okazy wyłowione bezpośrednio z rzeki – wózek dziecięcy i rower miejski, a także muszla klozetowa czy krzesła ogrodowe. Ktoś znalazł także ogromną przemysłową otulinę, która z trudnością zmieściła się w aucie odbierającym odpady. Jednym słowem – wśród śmieci można było znaleźć niemal wszystko. Tego dnia po zważeniu okazało się, że zebraliśmy 723 kg śmieci. Podsumowując wyniki z dwóch dni, a także fakt, że nie wszystkie śmieci można było zważyć, jak choćby wyżej wymienioną otulinę czy lodówkę wielkogabarytową, z śmiałością możemy powiedzieć, że nad brzegami Warty zebraliśmy niemal 2 tony odpadów, w tym 329 kg plastiku i 30 kg kapsli, co jest wynikiem rekordowym.

To wszystko nie byłoby możliwe, gdyby nie nasi partnerzy (Urząd Miasta Poznania, Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu, Wody Polskie, Poznańskie Centrum Dziedzictwa, firma LIDL Polska), z których każdy dołożył swoją cegiełkę do organizacji naszej akcji. Największe podziękowania należą się tym, którzy bezpośrednio wzięli udział w wydarzeniu, dzierżąc w rękach worki oraz chwytaki i dzielnie przeczesując brzegi Warty w poszukiwaniu śmieci, a byli to mieszkańcy Poznania, pracownicy Hotelu B&B, a przede wszystkim dzieci i młodzież ze szkół wraz z opiekunami . W akcji wzięły udział następujące szkoły:

–        Szkoła Podstawowa im. Astrid Lindgren w Dąbrowie,

–        Szkoła Podstawowa nr 38 w Poznaniu w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 10,

–        O!Mega Szkoła Podstawowa w Poznaniu,

–        Szkoła Podstawowa nr 27 im. Stefana Czarnieckiego w Poznaniu,

–        Szkoła Podstawowa im. Józefa Wybickiego w Czerwonaku,

–        Szkoła Podstawowa nr 90im. hr. Władysława Zamoyskiego w Poznaniu,

–        Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Poznaniu,

–        Zespół Szkół Specjalnych nr 105 w Poznaniu,

–        Zespół Szkół Mechanicznych im. Komisji Edukacji Narodowej w Poznaniu,

–        Zespół Szkół Łączności w Poznaniu,

–        Liceum Akademickie Da Vinci w Poznaniu,

–        Technikum nr 19 im. marszałka Józefa Piłsudskiego w Poznaniu.

Wszystkim – partnerom i uczestnikom wydarzenia WARTA warta posprzątania jako zespół Fundacji składamy ogromne podziękowania. Bez Was – nie byłoby tej akcji. Dziękujemy wszystkim mediom, które tak chętnie i licznie zaangażowały się w promocję idei nieśmiecenia.

Jak to wszystko się zaczęło?

Skąd się wzięła Akcja Sprzątanie świata, która potrafi tak pięknie łączyć ludzi w szczytnym celu i przynosić tak wspaniałe wyniki, jak ten odnotowany w tym roku w Poznaniu? Prawdą jest, że nim cokolwiek powstanie, najpierw rodzi się pomysł w głowie. Zapala się słynna żarówka czy też światełko, ktoś doznaje olśnienia, nagle wszystko wydaje się oczywiste i proste, a to tak naprawdę początek długiej drogi. Kiedy cofniemy się w czasie do końca lat osiemdziesiątych, zobaczymy Iana Kiernana – australijskiego żeglarza, który przemierzając oceany, dostrzegł tony śmieci unoszących się na powierzchni i zatruwających środowisko. Zdał on sobie wówczas sprawę, że nie dzieje się dobrze, że jako gatunek ludzki nie zmierzamy we właściwym kierunku. Nie załamał jednak rąk. Zaczął działać. Ian Kiernan miał w sobie to coś, co sprawiało, że – jak wspominają jego współpracownicy – kiedy wchodził do pokoju, nagle robiło się jaśniej, a kiedy spojrzał komuś w oczy, miało się wrażenie, że jest się w centrum świata. Człowiek ten zarażał innych swoją wolą działania, optymizmem i wiarą, że nawet rzeczy na pozór niemożliwe są w zasięgu ręki. Namówił on przyjaciół do posprzątania Zatoki Sidnejskiej, co okazało się strzałem w dziesiątkę. Dalej wszystko nastąpiło lawinowo. Z jego inicjatywy powstała Clean up Australia, która szybko przekształciła się w globalną akcję Clean up the World, która pod patronatem ONZ zrzesza obecnie setki tysięcy wolontariuszy pragnących zrobić coś dobrego dla naszej planety.

Akcja Sprzątanie świata w Polsce

Rok 1994 okazał się szczególny dla naszego kraju. W tym roku przebywała w Polsce Mira Stanisławska-Meysztowicz – Polka na stałe mieszkająca w Australii. Wpadła ona na pomysł, by akcję z Australii zaszczepić w Polsce. Nie było to proste zadanie. Mira pukała do wielu drzwi, które wówczas nie były otwarte na tego typu inicjatywy. Większość osób sceptycznie podchodziła do tego pomysłu, a mimo to Mira Stanisławska-Meysztowicz nie poddała się i dopięła swego. Zorganizowała pierwszą Akcję Sprzątanie świata – Polska, która okazała się ogromnym sukcesem. W kolejnym roku Mira Stanisławska – Meysztowicz założyła Fundację Nasza Ziemia. Na pierwszej konferencji prasowej z udziałem Miry pojawiło się kilkadziesiąt redakcji z prasy, radia i telewizji. Było to wręcz nieprawdopodobne. Dziś trudno sobie wyobrazić, by ktoś niosący tak ważne i pozytywne przesłanie, mógł skupić uwagę tak wielu mediów jednocześnie. A jednak Mirze Stanisławskiej – Meysztowicz to zadanie się udało. Mira wierzyła i wierzy do dziś, że świat może być lepszy, że śmieci, które nas otaczają, są naszą własnością i to my mamy moc rozwiązywania tego problemu. Mira Stanisławska – Meysztowicz przed niemal 30 laty zachęciła Polaków do wzięcia udziału w Akcji Sprzątanie świata – Polska, ale nie po to, by ciągle sprzątać czy ścigać się, kto zbierze więcej śmieci, lecz po to, by przestać śmiecić. To jest ta wielka lekcja ekologii, to ważne przesłanie Clean up the World – nie śmiećmy, bądźmy świadomymi obywatelami tego świata. I jak powiedział Wojciech Młynarski – posprzątajmy sobie w głowach, by nie śmiecić więcej.

Autor: Agnieszka Więckiewicz. Pierwszy raz na akcji 🙂